Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın geçen yıl İzmir Ticaret Borsası’nda fiyat ilanıyla ilgili yaptığı yöntem değişikliği, üreticileri mağdur etmeye devam ediyor. Yeni yönteme göre artık borsada fiyat ilanları, sadece fiili olarak yapılan alım satımlar dikkate alınarak oluşturuluyor. Bunların dışında işlem olmadığı zamanlarda tabloda fiyat gösterilmiyor. Öte yandan her gün saat 12:20 – 12:30 arasında korbeyde oluşan satışlar dikkate alınırken, korbey dışı satışlar 1 ay gibi uzun bir süre sonra borsaya bildiriliyor. Bu noktada da fiyatların ne derece gerçeği yansıttığı büyük bir tartışma konusu. Pamuk piyasasında en önemli sorun hem üretici hem de sanayici için fiyat oluşumudur. Tekstil sanayi, global anlamda güçlenen rekabet ortamında dünya fiyatları üzerinden girdi elde etmek istemekte ve aynı şekilde üretici de pamuğunu dünya fiyatlarından satmak istemektedir. İşte tam bu noktada fiyat oluşumundaki adaleti sağlamak amacıyla İzmir Ticaret Borsası(İTB) vadeli işlemler piyasası kurulmuştur. Türkiye’de spot pamuk fiyatlarının oluştuğu tek yer burasıdır. Ülkemizde Ege pamuğu Memphis pamuğuna yakın olarak değerlendirilmektedir. Bugün Memphis borsası ve güncel dolar kuru üzerinden bir hesap yaparsak 1 kg mahlıçın fiyatı 10,80 TL gibi bir rakama tekabül etmektedir. İyimser düşünürsek şu an itibari ile TARİŞ’te bile bu rakam 9,50 TL civarındadır. Hesap ortadadır. Üretici pamuğunu dünya piyasalarından en az %12’lik gibi bir kayıpla satmak zorunda bırakılmaktadır. Artan döviz kurlarından mazot, gübre, tohum ve pestisit gibi girdilerin fiyatları artarken; son 2 yıldır pamuk primleri yerinde sayarken, pamuk fiyatlarının bu paralellikte artmaması/arttırılmaması emek hırsızlığıdır, kul hakkı yemektir! Ne yazık ki 127 yıllık İzmir Ticaret Borsası (İTB) artık ülkemizde dünya fiyatlarını yansıtan bir pamuk piyasası oluşturamamaktadır. Borsa işlevini tamamen kaybetmiştir. Bakanlığın en kısa sürede borsanın bu işleyişinde önemli bir yapıcı değişikliğe gitmesi gerekmektedir. Borsa, fiyatları sadece bu şekildeki fiili işlemlere göre değil; hem alıcıya hem satıcıya fikir vermesi açısından dünyadaki kurlar üzerinden sürekli ve güncel şekilde takip edip oluşturmalıdır. Yön. Kur. Bşk. Mustafa Kemal KOCABAŞ
